Lood werd vroeger vaak gebruikt in drinkwaterleidingen. Sinds 1960 is de aanleg van loden leidingen niet meer toegestaan, maar oude woningen en bijvoorbeeld schoolgebouwen hebben vaak nog wel loden waterleidingen. Ook nieuwe leidingen nieuwbouwwoningen en onderdelen zoals koppelstukken en kranen kunnen lood bevatten en (tijdelijk) afgeven. Verder vind je lood terug in voeding (zoals brood, thee en bier), oude verflagen, en koperen leidingbuizen die met lood gesoldeerd worden. Langdurige blootstelling aan lood kan onder meer leiden tot bloedarmoede, nierfunctie-stoornissen, stoornissen van vitamine D, metabolisme en neurotoxiciteit.
OOK in België en NL lijden duizenden kinderen aan loodvergiftiging
Wereldwijd worden 800 miljoen kinderen, of één op de drie, getroffen door loodvergiftiging. In België hebben meer dan 400.000 kinderen een loodgehalte in het bloed van 5 microgram of meer per deciliter. In Nederland gaat het om bijna 60.000 kinderen. Dat blijkt uit een rapport van Unicef en Pure Earth uit 2020. In Nederland en België komt loodvergiftiging vooral door loden waterleidingen, waardoor het loodgehalte in drinkwater gevoelig stijgt. Dit kan permanente hersenschade, gedragsproblemen en lagere intelligentie tot gevolg hebben.
Waarom is lood zo gevaarlijk?
Volgens onderzoek van de Universiteit van Florida heeft lood met name een (neuro)toxische werking. Lood dringt het menselijk lichaam binnen door de huid (hydratatie), de spijsvertering (voeding), de luchtwegen (atmosferische vervuiling), de placenta (bloed en moedermelk) of het bindvlies. Vooral baby’s en kinderen onder de vijf jaar zijn extra kwetsbaar, omdat hun darmen het giftige metaal makkelijker absorberen en hun hersenen zich nog sterk ontwikkelen. Momenteel is de geldende norm in drinkwater maximaal 0,01 mg/L, die ook geldt in de EU.
Filtersystemen bij teveel lood in water zijn hooguit een tijdelijke oplossing
Filtersystemen kunnen een (tijdelijke) oplossing bieden als er te veel lood in het drinkwater zit, blijkt uit onderzoek. Maar het vervangen van de leidingen blijft het beste. Uit internationaal onderzoek blijkt dat er filters verkrijgbaar zijn die effectief lood uit het water halen, maar een kwetsbaar punt is onder meer het onderhoud. Na een maand of drie raken de filters verzadigd en moeten ze worden vervangen. Ook kunnen ze een voedingsbodem worden voor bacteriën. Beste advies: laat loden waterleidingen zo snel mogelijk vervangen.
Bij loden leidingen geldt (zeker) voor baby’s, kinderen tot 8 jaar en zwangeren:
- Drink geen water afkomstig van loden leidingen, ook niet voor het zetten van thee of koffie.
- Gebruik het water niet voor het koken van bijvoorbeeld pasta, rijstof soep.
- Gebruik het water niet voor het maken van flesvoeding voor baby’s.
- Gebruik als alternatief water uit glazen flessen of (gefilterd) kraanwater uit niet-loden leidingen.