Gelukkig is natuurlijk mineraalwater Pineo vrij van lithium
Moeten zwangere vrouwen op hun hoede zijn voor kraanwater? Een nieuwe grootschalige studie (1) die vorige week werd gepubliceerd in de Journal of the American Medical Association, toont aan dat baby’s, waarvan de moeder tijdens de zwangerschap is blootgesteld aan hogere concentraties lithium in leidingwater, een verhoogd risico lijken te hebben op ASS (Autisme Spectrum Stoornis).
Een team van onderzoekers van Yale en UCLA werkten samen met collega’s in Denemarken om de lithiumniveau’s te analyseren in 151 openbare waterleidingbedrijven in Denemarken, verspreid over het land. Deze vormen de watervoorziening voor ongeveer de helft van de Deense bevolking. Met behulp van een landelijke database van patiënten met psychiatrische stoornissen, konden de onderzoekers achterhalen, dat tussen 2000 en 2013 er 8.842 kinderen met autisme waren geboren en meer dan 43.000 kinderen in dezelfde plaats en tijd zonder autisme.
Onderzoek toont aan dat als een zwangere vrouw is blootgesteld aan hogere concentraties lithium in leidingwater, er een verhoogd risico is op ASS
“Alle verontreinigingen in het drinkwater die de zich ontwikkelende menselijke hersenen kunnen aantasten, verdienen intensief onderzoek.… Dit onderzoek focust zich met name op De zwangerschap en het eerste levensjaar, want dit zijn de meest kwetsbare periodes…”
Beate Ritz, hoofd auteur van deze studie, hoogleraar neurologie aan de David Geffen School of Medicine aan de UCLA en hoogleraar epidemiologie en milieugezondheid aan de UCLA Fielding School of Public Health
Denen drinken voornamelijk kraanwater in plaats van flessenwater
De uitgebreide databanken voor burgers en een solide systeem om sporen van metalen en andere verontreinigingen in het water te meten, maakten Denemarken ideaal maakten voor deze studie. De Deense consumptie van flessenwater behoort bovendien tot de laagste in Europa, wat betekent dat de Denen grotendeels kraanwater drinken. De aanwezigheid van lithium varieert drastisch in het land, van 0,6 tot 30,7 μg per liter water, met 11,6 als gemiddelde. Uit het onderzoek bleek dat naarmate het lithiumgehalte van kraantjeswater steeg, ook het percentage kinderen met diagnose ASS opliep. Hierbij vertoonde het hoogste kwartiel ( > dan 16,8 μg per liter) een 46% hoger risico dan het laagste kwartiel ( < dan 7,4 μg per liter).
”In de toekomst kunnen antropogene bronnen van lithium in water op grotere schaal voorkomen door het gebruik van lithiumbatterijen en het storten ervan op stortplaatsen, met mogelijke verontreiniging van het grondwater.”
Beate Ritz, hoofd auteur van deze studie, hoogleraar neurologie aan de David Geffen School of Medicine aan de UCLA en hoogleraar epidemiologie en milieugezondheid aan de UCLA Fielding School of Public Health
De Deense consumptie van flessenwater behoort tot de laagste in Europa, wat betekent dat de Denen grotendeels kraanwater drinken.
Wat is lithium en wat doet het met je hersenen?
Het zilverwitte spoorelement en alkalimetaal lithium zit van nature in minieme hoeveelheden (microgrammen) in voeding en vooral water, waarbij de concentraties variëren per land en per streek. Het is chemisch verwant aan de mineralen kalium en natrium en komt ook in kleine hoeveelheden in het hele lichaam voor, met name in de botten, schildklier en delen van de hersenen. In de hersenen heeft lithium invloed op de prikkeloverdracht tussen zenuwuiteinden. Deze prikkeloverdracht is verstoord bij mensen met verschijnselen van depressie, bipolaire stoornis of manie. In 1949 ontdekte de Australische psychiater John Cade dat lithium stabiliserend en kalmerend werkte bij de behandeling van bovengenoemde stoornissen. Sindsdien werd het een erkend medicijn, waarbij lithium wordt ingezet in hoge doses (800-1600 milligram). De vraag is nu echter in hoeverre lithium veilig is voor onder meer zwangere vrouwen, gezien het toenemende bewijs dat er een verband lijkt te zijn met een hoger risico op miskramen, nierziekte, hart- en vaatafwijkingen én autisme bij de foetus en pasgeborenen. Lithium kan door de placenta heen bij de foetus komen.
In Zuid-Amerika wordt lithium gewonnen door lithium-rijk pekelwater op te pompen, en te laten uitdampen in de zon.
Of lithium veilig is of niet, hangt samen met de juiste dosis
Inmiddels is duidelijk dat lithium helaas een smalle therapeutische breedte heeft: er is slechts een klein verschil tussen een concentratie die geen of weinig effect heeft en een concentratie waarbij intoxicatieverschijnselen optreden. Officieel is bij 10 mg/L lithium in het bloed sprake van een lichte lithiumvergiftiging. Bij 15 mg/L kunnen verschijnselen ontstaan zoals verwardheid en moeite om te spreken en bij 20 mg/L bestaat het risico om te overlijden. De dagelijkse lithiumconsumptie uit voeding wordt geschat op 2 milligram per dag, waarbij granen, groenten én water de belangrijkste bron zijn. Pekelwater bevat tot 0,050 tot 2000 ppm, zeewater tot 0,170 ppm en zoet water meestal minder dan 0,001 tot 0,003 ppm lithium.
“De dosis maakt het vergif”
Paracelsus, 16e eeuwse arts, filosoof en theoloog, die de grondlegger van de toxicologie wordt genoemd. Hij was de eerste die een verband legde tussen dosis en vergiftigingsverschijnselen.
Voor lithium in drinkwater zijn echter (nog) geen veiligheidsnormen
Zowel in Nederland als door de WHO en US EPA zijn (nog) geen normen of richtwaarden vastgesteld voor lithium in (drink)water (2). Er is voor lithium tevens geen risicogrenswaarde afgeleid (zoals een aanvaardbare dagelijkse inname) en merkwaardig genoeg er zijn er ook geen toxiciteitsgrenzen zoals NOAEL (Non-Observed Adverse Effect Level) waarden geïdentificeerd door instanties om gezondheidskundige richtwaarden af te leiden. Een quick-scan in databases van o.a. ECHA, EFSA, EMA, RIVM, TERA/ITER, US EPA en WHO leverde geen (aanvullende) informatie op. Ook in het Vlaamse drinkwaterrapport van 2018 (3) wordt lithium nergens vernoemd in alle oplijstingen van aanwezige toxische stoffen – en dat zijn er heel wat – in ons drinkwater.
Europese Unie overweegt lithium te classificeren als een giftige stof
Het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA) onderzoekt momenteel of het lithium in moet delen onder het label “reproduceerbaar toxine van categorie 1A”. Dit voorstel werd gedaan aan de Europese Commissie om behalve carbonaat en hydroxide ook lithiumzouten te classificeren als stoffen die schadelijk zijn (4) voor de vruchtbaarheid en gevaarlijk voor kinderen. Paradoxaal genoeg voegde Europa in 2020 lithium juist toe aan zijn lijst van essentiële grondstoffen voor ons continent. Europa zit dus in een contradictie om enerzijds lithium als een gevaarlijk product te classificeren en anderzijds elektrische auto’s fel te promoten, die rijden op batterijen die intensief gebruik maken van lithium. Wat zal winnen: gezondheid & milieu of geld & gewin?
Europese Unie overweegt om ook lithiumzouten te classificeren als stoffen die schadelijk zijn voor de vruchtbaarheid en gevaarlijk voor kinderen.
Stijgende lithiumwaarden in grondwater verontrustend
Smartphones, laptops en elektrische auto’s werken niet zonder lithium in hun batterijen. Naarmate meer lithium wordt gebruikt als nieuwe energiedrager, zal er ook meer van in het milieu terecht komen. Op dit moment wordt slechts 5 tot 10 procent van het lithium in batterijen gerecycled en de kosten van recycling zijn hoog, vooral in verhouding tot de verwachtte kosten van het winnen van lithium uit grondwater. Op dit moment komt het meeste lithium uit Australië, Chili, Argentinië en Bolivia, maar binnenkort ook uit Portugal(5), Duitsland (6) en op middellange termijn zelfs uit Nederland (7). Goed voor de economie, maar verkeerd beheer van afval van lithiumwinning of onjuiste verwijdering van lithiumhoudende producten kan de verontreiniging van drinkwatervoorraden verontrustend snel vergroten. Wat een terechte aanleiding lijkt te zijn tot zorg (2).
Waarom kun je kraantjeswater beter vermijden?
Uit bovenstaande moge duidelijk zijn dat lithium door de grote hoeveelheden lithiumhoudende medicijnresten in de riolering én de gevolgen van lithiumwinning, in snel tempo de drinkwatervoorraden kan gaan verontreinigen. Zo waren in 2019 in de Nederlands rivier de Rijn de gemiddelde achtergrondwaarden van lithium 10,4 μg/L (jaargemiddelde van vier monsterlocaties) met locatie-specifieke maxima tot 16 μg/L (RIWA, 2020). Als gevolg van de geplande lithiumwinning zullen de concentraties in de Rijn naar verwachting stijgen en structureel boven de 7,5 μg/L uitkomen. Dit heeft uiteraard gevolgen voor de lithiumwaarden in het kraantjeswater, aangezien lithium niet of nauwelijks gefilterd kan worden uit leiding water. Niet OK dus en zéker niet voor kwetsbare groepen, zoals zwangere vrouwen, (jonge) kinderen en ouderen.
Het natuurlijke mineraalwater Pineo is vrij van lithium
Pineo liet diverse onderzoeken doen op haar artesische water, dat afkomstig is uit de diepte van het Beneidó Bergmassief in Spanje. Dit omdat het belangrijk is kwaliteit meetbaar te maken en Pineo ook veilig drinkbaar moet zijn voor onder meer zwangere vrouwen en hun ongeboren vrucht. Bekijk zelf de volledige fysische en chemische test van het Pineo water gedaan door Laboratorium Oliver Rodés (8) in 2014, met als conclusie dat Pineo 0% lithium bevat!
Gelukkig is het natuurlijke mineraalwater Pineo vrij van lithium en heerlijk zuiver van smaak
Bronnen:
- Association Between Estimated Geocoded Residential Maternal Exposure to Lithium in Drinking Water and Risk for Autism Spectrum Disorder in Offspring in Denmark
- Memo KWR: Toxiciteit Lithium – 16 april 2021
- Kwaliteit van het drinkwater 2018 – Vlaanderen
- Plaatst de EU lithium bij de giftige bestanddelen?
- In grote brokken witte steen heeft Portugal het ‘witte goud’ ontdekt
- Mogelijk grootste Europese lithiumvoorraad in Duitsland
- Zeldzame grondstoffen uit Europese bodem halen? Ook in Nederland kan dat, met lithium: ‘Mogelijk genoeg voor alle elektrische auto’s’
- Rapporten en onderzoek van Pineo water
